Nee.

Écht niet. Geen toekomstplan.

Ik ga niet wéer een hele dag vergooien met praten, praten, praten. En dan gaan we er zeker weer een mooi stuk van maken. Mij niet gezien. Er liggen er al 20 in de la.

Rik is boos op zijn manager. En hij baalt van zichzelf. Want hij wíl niet negatief zijn. En hij heeft al helemáal geen zin in een gesprek met HR over compassie.

Wat is compassie?

Letterlijk betekent compassie mee lijden.

Je ziet je buurvrouw met twee volle boodschappentassen aan haar fietsstuur onderuitglijden in de bocht.

Dat moet pijn doen.

Je holt naar haar toe om haar te helpen.

Gaat het? vraag je. Je helpt haar overeind. Samen bekijken jullie de tennisbal op de plek van haar enkel. Dat ziet er lelijk uit.

Dat had jou ook kunnen overkomen.

Je hebt compassie: je ziet dat iemand pijn heeft en je steekt je helpende hand toe – vriendelijk. Je weet dat ieder mens pech kan hebben: we zitten in hetzelfde schuitje.

Geen medelijden

Compassie is geen medelijden. Het verschil is subtiel. Als je iemand – of jezelf – zielig vindt, benadruk je het verschil tussen jou en de ander. Rot voor haar – dat heb jij gelukkig niet.

Compassie begint bij medemenselijkheid: iedereen voelt zich wel eens ellendig. Die verbinding troost.

Waarom is compassie belangrijk bij veranderen?

Of je nou je grenzen beter wilt leren aangeven of de organisatiestructuur in je bedrijf wil omgooien: verandering is nooit simpel. Stop dit, begin met dat – klaar.

Iedere verandering gaat gepaard met gevoelens van angst en verlies. Gevoelens die we niet willen hebben en daarom verstoppen achter oordelen: ‘Waarom lukt me dit niet? Ik ben een slappe dweil.’

Oordelen zijn contraproductief: het zijn obstakels die tussen mensen in staan. Compassie heeft de kracht om van die obstakels bruggen te maken.

Hoe werkt dat dan?

Verandering geeft stress. Gedachten als: ik kan het niet, ik ben vast de enige die het niet snapt, ziet je brein als een bedreiging. Daar gaat je fight or flight respons: je maakt cortisol en adrenaline aan, je bloeddruk vliegt omhoog en je hart pompt als een bezetene zuurstofrijk bloed rond.

Stress is een overlevingsmechanisme. Maar er is nog éen.

De chemie van liefdevolle zorgzaamheid

‘Hou jij haar even vast?’ Marije is op een verjaardag. Ze krijgt een baby in haar handen geduwd. ‘Ik weet helemaal niet hoe dat moet’, roept ze. Maar het bolle voorhoofdje en dat zachte lijfje zetten onmiddellijk de productie van oxytocine bij haar aan. Marije ’s onzekerheid ebt weg. Wat is de baby lief en wat ruikt ‘ie lekker. Haar bloeddruk zakt. Ze knuffelt hem voorzichtig. Heeft ze nou een grote glimlach op haar gezicht?

Liefdevolle zorgzaamheid zorgt ervoor dat onze baby’s overleven en dat we vriendschap sluiten met mensen die we aardig vinden. Tend and befriend heet dat mechanisme in de psychologie.

Oxytocine versterkt een gevoel van vertrouwen. Het maakt je ruimhartig. Het vermindert angst en verlaagt het cortisolgehalte en bloeddruk.

Gedachten hebben invloed op de productie van oxytocine

Net als bij het fight or flight mechanisme.

Stel je voor dat je op een prachtige plek in de natuur bent, waar je je helemaal kunt ontspannen. Of denk aan een goede vriend die je steun nodig heeft. Als vanzelf voel je je gezicht zachter worden: je hebt compassie. Het is een fysiek gevoel dat je actief kunt oproepen.

’Ja, maar liefde lijkt me meer iets voor thuis dan voor op het werk’

We zijn mensen. En mensen hebben gevoelens en behoeften, of we nou thuis zijn of op ons werk. Compassie is niets anders dan accepteren dat je een mens bent.

Je beschouwt een ander – of jezelf – niet als een probleem dat moet worden opgelost, maar als een mens die zorg en aandacht verdient. Net als iedereen.

’Hm. Als we de hele tijd aardig voor elkaar zijn, dan gebeurt er natuurlijk nooit iets’

Aardig zijn en met je collega meevoelen is iets anders dan hem gelijk geven of zeggen: laat maar. Als je dat doet neem je hem niet serieus. En jezelf ook niet.

Als je compassie hebt bouw je bruggen. Zonder bruggen kom je nergens.

Verder lezen:
Kristin Neff: Zelfcompassie – stop jezelf te veroordelen
Sharon Salzberg: Liefdevolle vriendelijkheid – een ander perspectief op geluk
Shelley Taylor: Tend and befriend Theory University of California, Los Angeles
Dacher Keltner:The compassionate Instinct

Credits beeld: Ünal, Neukölln, 2009 | Loredana Nemes

Meer blogs

Je las een blog van mij, Alice Wiegers. Leuk als je reageert of mijn blog deelt.

Wil jij je leiderschap ontwikkelen? Dit kan ik doen voor jou:


Teamcoaching – lastige kwesties durven delen, meer openheid en energie in je team.
Individuele coaching – leiderschap op jouw manier, met de impact die jij wilt.
Training Heldere Grenzen – versterk het fundament onder je leiderschap. Verbind je kracht met wijsheid.

En verder:
Wie is Alice?
Wat klanten zeggen

Wil je 1 x per maand een blog van mij in je inbox?
Schrijf je hier in en je krijgt een videoserie kado: